Powiński Henryk syn Michała

Data i miejsce urodzenia: 1908r.

Narodowość: Polak

Wykształcenie: Brak danych.

Praca i służba wojskowa przed bitwą pod Lenino:

Od 06.1943r. w WP

Od 29.08.1943r. kapitan, zastępca ds. liniowych dowódcy 1 batalionu 1pp.

Przed bitwą przeniesiony na identyczne stanowisko w 2. batalionie.

Udział w bitwie pod Lenino:

Kapitan, zastępca ds. liniowych dowódcy 2 batalionu 1pp.

Z wniosku na Order Czerwonej Gwiazdy (na jego podstawie ostatecznie nadano Order Wojny Ojczyźnianej II klasy):

„12/ X-1943r. W rejonie wsi Tregubowo kapitan Powiński wiódł za sobą do ataku 5. kompanię[.]

Swoją śmiałością i zdecydowaniem zdołał pociągnąć za sobą żołnierzy nie bacząc na silniejszy ogień moździerzy i karabinów maszynowych wroga. Na najtrudniejszym odcinku, przy przejściu przez błoto, które ostrzeliwywał nieprzyjaciel, nie dopuścił do osłabienia tempa natarcia i porwał za sobą kompanię. Dał się poznać jako śmiały, energiczny i przewidujący dowódca na polu walki. Otrzymawszy ranę kontynuował prowadzenie kompani dopóki siły go nie opuściły.”

Służba i praca po bitwie pod Lenino:

Na stanowisku zastępcy dowódcy 2. batalionu pozostawał do 12.01.1944r.

W styczniu pełnił także obowiązki dowódcy pułkowej szkoły podoficerskiej.

Po 12.01.1944r. Awans do stopnia majora.*

12.05 – 04.09.1944r. – dowódca 3pu, do 16.05.1944r. równolegle pełnił obowiązki dowódcy 2pu, 1BK.*

Zdjęty ze stanowiska po antyradzieckiej demonstracji, sprawa skierowana do prokuratury wojskowej.*

Odznaczenia (jakie, kiedy i za co):

Radzieckie:

Order Wojny Ojczyźnianej II klasy – 11.11.1943r. – za działania pod Lenino (patrz wyżej).

Rany i kontuzje: 12.10.1943r. – ranny w nogę.

Data i miejsce śmierci: brak danych

Dodatkowe informacje:

*Nie ma pewności czy chodzi o tę samą osobę. Dowódca 3pu miał być oficerem delegowanym z Armii Czerwonej, jednak w materiałach CA MO RF brak informacji o oficerze Henryku Powińskim, Gienrichu Powińskim czy jakimkolwiek oficerze Powińskim urodzonym w 1908r. W kontekście innym niż odznaczenie Orderem Wojny Ojczyźnianej II klasy za Lenino. Może to wskazywać, że Powiński jednak nie był oficerem radzieckim, bądź też do WP trafił z jednostek podległych resortom innym niż NKO. Na to, że może chodzić o inną osobę zdaje się wskazywać też fakt, że Edward Kospath-Pawłowski wymienia dowódcę 3pu jako oficera, który przybył z Armii Czerwonej, nie jako oficera z innej jednostki WP. Warto jednak zwrócić uwagę, że kpt. Powiński z ostatniego znanego stanowiska w 1pp odszedł w styczniu 1944r., zaś mjr. Powiński w 3pu pojawił się na początku maja 1944r.

Epizod z „demonstracją antyradziecką” miał polegać, wg Kospath-Pawłowskiego, na wrzuceniu do wody (konkretniej do Bugu) „czerwonej gwiazdy”, nadanej mu w Armii Czerwonej. Także tutaj nie udało się odnaleźć nikogo o nazwisku Powiński lub podobnym, odznaczonego Orderem Czerwonej Gwiazdy przed 1944r. Jakkolwiek może to znów wskazywać na oficera z wojsk podległych innemu narkomatowi, nie da się wykluczyć, że w istocie chodziło o Order Wojny Ojczyźnianej II klasy. Biorąc pod uwagę „fakty”**, którymi obrosła, historię o wyrzuconym orderze można by uznać za nieprawdziwą, gdyby nie fakt, że mjr. Powiński faktycznie został wkrótce potem zdjęty ze stanowiska, a w zbiorach IPN znajdują się akta sprawy prowadzonej przeciwko Powińskiemu przez prokuraturę 1AWP.

W ustaleniu, czy to ta sama osoba pomogłoby porównanie imienia ojca, niestety, autor „Hej, hej ułani…” w obsadzie stanowisk 1BK podał tylko nazwiska i imiona własne.

Podsumowując, nie da się na 100 procent potwierdzić, czy kapitan Henryk Powiński spod Lenino i major Henryk Powiński z 1BK to ta sama osoba, wątpliwym jednak wydaje się, by w tym samym czasie w WP było dwóch oficerów o tym samym imieniu i nazwisku.

**Dla przykładu: szukając informacji o tym oficerze, natknąłem się m. in. na artykuł z Polski Zbrojnej, w którym możemy przeczytać: „Miały miejsce spektakularne, czasem dramatyczne sytuacje. Na przykład major Henryk Powiński, dowódca 3 Pułku Ułanów, w czasie przekraczania Bugu, by podkreślić, że jest polskim żołnierzem, oderwał czerwoną gwiazdę z medalu, który otrzymał w Armii Czerwonej i wrzucił ją do wody. Ktoś doniósł o tym do komórki sowieckiego kontrwywiadu i Powiński został zdjęty z dowództwa pułku.” Niby wszystko na miejscu, twórcze rozwinięcie jednego rótkiego akapitu z książki Kospath-Pawłowskiego, a jednak wnikliwa analiza tekstu wskazuje, że autor nie bardzo wie o czym pisze. Linku i autorstwa nie podam, licząc na to, że opis ten zostanie kiedyś poprawiony albo zniknie zupełnie i autor nie będzie się musiał zań wstydzić.

Opracowano na podstawie materiałów CA MO RF oraz książki „Pierwszy Praski” Andrzeja Krajewskiego.

Informacje na temat domniemanej służby w 3pu pochodzą z książki „Hej, hej ułani” Edwarda Kospath-Pawłowskiego, Stefana Pataja i Macieja Szczurowskiego.

Dodatkowe zdjęcia: